Za nami wyjątkowe i mocne wprowadzenie do cyklu „Na wiejskim trakcie. Reymont i chłopska rzeczywistość”.
W piątkowe popołudnie 23 maja, odbyło się spotkanie z Kacprem Pobłockim, autorem książki „Chamstwo”, która już od kilku lat rozpala debatę wokół niewypowiedzianej historii polskiego chłopstwa.
To spotkanie nie dało łatwych odpowiedzi i nie miało ich dawać.
Rozmawialiśmy o przemocy, która w historii pańszczyzny była nie tyle nieustanna, co możliwa, zawsze obecna gdzieś w tle, jak cień. Ten stan ciągłej niepewności, podporządkowania i napięcia był wpisany w codzienność chłopów. Życie pod władzą „pana” oznaczało nie tylko wyzysk, ale przede wszystkim brak bezpieczeństwa i poczucia własnej wartości. Ale rozmowa poszła dalej, ku pytaniu, co stało się z tym dziedzictwem, gdy pańszczyznę formalnie zniesiono.
Bo przecież podział na „pana” i „służkę” nie zniknął z dnia na dzień. Zakorzeniony przez pokolenia, wszedł głęboko w język, w gesty, w sposób myślenia. W kolejnym pokoleniu nie było już może przymusu, ale została rola, znana i oswojona. A z rolą trudno się rozstać, zwłaszcza gdy daje poczucie, że „tak już jest”, że „zawsze tak było”.
Czasem ten układ był wygodny. A czasem po prostu nie było wiadomo, jak żyć inaczej…
Spotkanie zainaugurowało cały cykl kulturalno-edukacyjny poświęcony chłopskiej rzeczywistości, inspirowany m.in. twórczością Władysława Reymonta. W kolejnych dniach czekają nas warsztaty i spotkania, które pozwolą jeszcze szerzej spojrzeć na temat wsi, tej dawnej i tej współczesnej.
Dziękujemy wszystkim za obecność. Rozpoczęliśmy wydarzenie z przytupem i nie zamierzamy zwalniać.
„Chamstwo” to książka mocna, momentami niewygodna, ale bardzo potrzebna. Warto ją poznać choćby po to, by lepiej zrozumieć co nosimy w sobie jako społeczeństwo, nawet jeśli o tym głośno nie mówimy.
Spotkanie poprowadziła Liliana Łosiak
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Reymont. Interwencje.
